Veranderingstrajecten

Veranderingstrajecten zijn steeds vaker onderdeel van een interim opdracht. Dit kan gedwongen zijn door het bestaande personeelstekort, maar ook als gerichte ambitie om de onderwijskwaliteit te verbeteren door de school anders te organiseren en/of toe te groeien naar een kindcentrum al dan niet met nieuwbouw. Een verandering van de school of onderwijsorganisatie is geen eenvoudige klus. Er zijn succesverhalen, maar ook trajecten waar een zoveelste (interim)directeur een poging waagt om (opnieuw) een verandering in te zetten.

En hoe zorgen we als Melior Interim voor een grotere kans op succes?

Een expertisegroep van interim directeuren van Melior Interim en adviseurs van Melior Advies heeft in kaart gebracht welke vragen er bij besturen en scholen liggen met betrekking tot de wens om het onderwijs of de schoolorganisatie te veranderen. Aan de hand van deze vragen is onderzocht welke veranderingen of delen van verandering tot een succes hebben geleid. Bestaande onderzoeken en inzichten zijn meegenomen in de bevindingen. Daarna heeft de expertisegroep diverse besturen bevraagd op hun behoefte en verwachtingen bij dit soort trajecten. Dit alles heeft geleid tot een scala aan succesfactoren die naar ons idee het verschil maken in de slagingskans van een veranderingstraject. Om de metafoor uit de inleiding van deze nieuwsbrief te gebruiken: Het frame van de tent moet stevig zijn, anders stort de tent uiteindelijk gewoon in en ben je terug bij af.

Door van te voren te bepalen of de succesfactoren voldoende aanwezig zijn, voorkom je het veranderen om het veranderen, of een teleurstelling na een enthousiast ingezette verandering. In de praktijk hebben enkele collega’s al ervaren dat werken vanuit deze succesfactoren helpend is.

Een van de succesfactoren is een verkenning door het team van successcholen. De meeste schoolteams leren vanuit praktijkervaring en draagvlak creëren voor een ingrijpende verandering is voor de directeur/bestuurder een must. Dit maakt zo’n bezoek tot een belangrijk onderdeel van het veranderingsproces. De expertisegroep heeft een database opgesteld met succesverhalen, maar ook verhalen waar een verandering niet of nauwelijks gewerkt heeft. Schoolteams worden verwezen naar deze scholen, zodat ze ook zelf kunnen ervaren waarom het wel of niet gewerkt heeft.

Tijdens het onderzoek is overigens ook gebleken dat het vaststellen van een eindproduct aan de voorkant geen garantie tot succes is. Met een open blik goed alle succesfactoren en omgevingsfactoren in beeld te brengen geeft meer garantie tot succes, dan een voorgenomen standpunt innemen of een ‘top down’ besluit doorvoeren. Geen enkel veranderingsproces is immers precies hetzelfde en vraagt een bepaalde expertise.

Voor het begeleiden van een veranderingstraject worden verschillende varianten ingezet. Zo zijn er interim directeuren bij Melior Interim die de verandering zelf op de werkvloer begeleiden als directeur van de school, maar ook wordt de eigen directeur van een school ondersteund door onze collega, zodat de eigen directeur het veranderproces zelf oppakt en uitvoert. Daarnaast kunnen onze collega’s van Melior Advies een schoolteam als adviseur begeleiden.

Richard Joosse
(lid expertisegroep)