Als interim-directeur stond ik voor de uitdaging een school te verbinden waarin uiteenlopende onderwijsvisies leidden tot onduidelijkheid, versnippering en frustraties. In de onderbouw werkte men thematisch en ontwikkelingsgericht; de bovenbouw hield vast aan opbrengst- en handelingsgericht werken.
Om deze kloof te overbruggen, belichtte ik één uitgangspunt dat beide visies gemeen hadden: doelmatig werken.
Een concrete casus betrof de taalgroep (ontwikkelingsgericht) en de groep burgerschap (resultaatgericht). Met de inzet van de Datateammethode leerden zij gezamenlijk analyseren en een hypothese formuleren. Zij concludeerden dat het ontbreken van doelmatig zaakvakkenonderwijs de kennisontwikkeling belemmerde. Na afstemming met het team leidde dit tot het besluit eerst de schooldoelen voor burgerschap, zaakvakken, rekenen en taal gezamenlijk aan te scherpen. Hierbij bleef ruimte voor de ambitie van het team om een aansprekend taalaanbod te willen realiseren, doch binnen hun draagkracht. Ook is een scholingstraject opgestart waarin het hele team één gezamenlijke kennisbasis kreeg van succesvolle onderwijspraktijken als een soort LEGO—bouwstenen die door onderwijs- en gedragswetenschappen zijn geïnventariseerd; ongeacht visie. Een waardevolle bijvangst was dat bestaand beleid opnieuw werd onderzocht en alsnog in de klassenpraktijk werd geïntegreerd.
Deze gezamenlijke reis heeft zichtbaar bijgedragen aan het eigenaarschap binnen het team waarbij elk teamlid kan vertellen wat het schoolverbeterdoel is en hoe hieraan in de eigen klassepraktijk wordt gewerkt. Teamleden ervaren nu meer onderlinge gelijkwaardigheid en professionele ruimte, mede door de heldere kaders die met elkaar zijn ontwikkeld. Leerkrachten geven aan dat zij zich meer bekwaam voelen in het maken van onderbouwde keuzes en dat er vertrouwen is gegroeid om vanuit gezamenlijke kaders professioneel te handelen. De kwaliteit van het team is toegenomen, niet alleen in didactische zin, maar ook in hoe men zich als collectief verantwoordelijk voelt voor de ontwikkeling van leerlingen én van elkaar.
Door deze aanpak werd niet alleen de samenwerking versterkt, maar ontstond er ook een gezamenlijke focus op de kern: evidence informed onderwijs, waarin fouten maken moed en waarbij het team leerde vanuit vertrouwen en gezamenlijke doelen. De kracht ligt nu bij henzelf – en dat is precies wat duurzaam veranderen beoogt.
Melleq Verkooijen